Fransa ve Almanya, Dassault–Airbus anlaşmazlığı nedeniyle tıkanan FCAS için Aralık ayına kadar çözüm arıyor. Siyasi baskının artmasına rağmen, taraflar hâlâ liderlik ve iş paylaşımı konularında net bir uzlaşmaya varabilmiş değil.
Avrupa’nın yeni nesil savaş uçağı girişimi FCAS ciddi bir krizle karşı karşıya. Konuya yakın kaynaklar, 100 milyar euro (115 milyar dolar) değerindeki dev projenin çökme tehlikesi nedeniyle Fransa ile Almanya’nın savunma ve havacılık sanayii şirketlerine yönelik baskılarını artırdığını bildirdi.
Sekiz yılı aşkın süre önce başlatılan FCAS programı, Fransa’nın Dassault Aviation ve Airbus arasında iş paylaşımı ile yüksek değerli teknolojilerin dağılımına ilişkin anlaşmazlıklar nedeniyle tıkanmış durumda. Kaynaklar, geçen hafta Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Almanya Başbakanı Friedrich Merz arasında yapılan görüşmenin ardından Berlin’in Aralık ortası için bir “karar yol haritası” hazırladığını belirtti.
Reuters’a sağlanan alıntılara göre belgede, “Amaç, katılımcı endüstriyel ortakların CEO’larının Aralık ortasına kadar bir sonraki program aşaması için işbirliğinin temel ilkeleri konusunda yazılı bir anlaşma bulup imzalamalarıdır” ifadeleri yer aldı.
Bir hükümet kaynağına göre yol haritası, hava kuvvetleri komutanlarının kendi gereksinimlerini gözden geçirmesini de kapsarken, siyasi kontrolün yeniden tesis edilmesini amaçlıyor. Projenin hedefi, GCAP adlı İngiltere-İtalya-Japonya girişimine benzer şekilde, 2040 yılına kadar Fransa, Almanya ve İspanya için insansız hava araçlarıyla desteklenen yeni nesil bir savaş uçağı geliştirmek.
“Sanayiciler serbest bırakıldı ve birbirlerine saldırıyor”
Tarafların söylemleri son dönemde sertleşti. Her iki şirket de, anlaşma sağlanamazsa projeden çekilebilecekleri ve tek başlarına devam edebilecekleri yönünde mesajlar veriyor.
Alman kaynaklar Dassault’un yüzde 80 kontrol istediğini öne sürerken Dassault bu iddiayı reddediyor ve Airbus’ı yüksek değerli işlere erişimi kısıtlamakla suçluyor. Fransız kaynaklar ise İspanya’nın katılımından önce yüzde 50 olan Airbus-Dassault eşitliğini korumayı savunuyor ve Berlin’in Dassault’un teknolojik üstünlüğünü zayıflatmak istediğinden şüphe ediyor.
IISS askeri hava sahası uzmanı Douglas Barrie, yakın zamanda yaptığı değerlendirmede, “Görünüşe göre Paris ve Berlin arasındaki çok yakın ve güçlü siyasi ilişki bir şekilde zayıfladı ve sanayiciler serbest bırakıldı ve birbirlerine gerçekten saldırıyorlar” dedi.
FCAS’ta tıkanma Avrupa savunma birliğini tehdit ediyor
Kilit noktalarda ilerleme sağlanamaması, Avrupa’da savaşın yeniden yaşandığı bir dönemde savunma birliğinin zarar görmesi riskini ortaya çıkarıyor. Paris ve Berlin, haftalardır süren siyasi gerilimlerin ardından projeyi kurtarmak için çabalarını hızlandırmış durumda.
Buna rağmen, görev süresinin sonuna yaklaşan ve siyasi krizlerle zayıflayan Macron’un Dassault’u taviz vermeye zorlayıp zorlayamayacağı konusunda soru işaretleri bulunuyor. Bazı yetkililer ve yöneticiler, güçlü Rafale ihracatının Dassault üzerindeki baskıyı azalttığını ve şirketin 2027 seçimleri öncesinde zaman kazanmaya çalıştığını belirtiyor.
1985’te Fransa’nın Eurofighter projesinden ayrılmasıyla ortaya çıkan bölünmenin FCAS’ta tekrarlanması ihtimaline karşı çeşitli seçenekler masada. Dassault, II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Fransa’nın nükleer caydırıcılık dahil tüm nesil savaş uçaklarını bağımsız şekilde üreten temel savunma oyuncusu olarak, tek başına devam edebilecek kapasiteye sahip.
Alman sanayii, Berlin’in artan savunma bütçesini kullanarak rakip bir platform geliştirme tehdidini öne sürdü. Kaynaklar, bu seçenekler arasında bağımsız bir hayalet savaş uçağı ile Saab veya BAE Systems liderliğindeki GCAP girişimiyle işbirliğinin de bulunduğunu belirtti. Airbus, her iki tarafla da CEO düzeyinde düzenli temaslarını sürdürüyor.
Ayrı jet geliştirme seçenekler arasında
Masadaki seçeneklerden biri de “minimalist bir uzlaşma” olarak tanımlanıyor. Buna göre FCAS, güvenli bağlantıya sahip bir “savaş bulutu”na indirgenecek ve Dassault ile Airbus’ın ayrı jetler geliştirmesine izin verilecek. Böyle bir çözüm, iki başkentin siyasi itibarını korurken projenin tamamen dağılmasını önleyebilir.
Ancak taraflar birbirlerinin hamlelerini dikkatle izlemeye devam ediyor. Fransız planlamacılar, Almanya’nın tek başına rekabetçi bir hayalet savaş uçağı veya motor geliştirmesinin güç olduğuna ve hızla ilerleyen GCAP projesine uyum sağlamakta zorlanacağına inanıyor. Fransa’nın bağımsız geliştirme geçmişi olsa da mevcut bütçe krizi önemli engeller yaratıyor.
Berlin’in son girişiminden önce, bir Alman kaynak ortak savaş uçağı projesinin şansını “yüzde 50’den az” olarak değerlendirmişti. Şimdi hem Paris hem Berlin, projenin tamamen başarısız olmasını engellemek için baskıyı artırmış durumda. Fransız hükümetinden bir kaynak, “Bu projenin başarısız olmasına izin veremeyiz” dedi.
Almanya, FCAS’ın belirsizliği karşısında alternatiflere açık
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
