Airbus savunma ve uzaya odaklanıyor…

Toulouse – Dünyanın en önemli iki uçak üreticisinden birisi olan Airbus, savunma ve uzay çalışmalarına öncelik vererek, bu alana daha fazla odaklanacak. İlk planda bu odaklanma şirketin bu alandaki faaliyetlerini iyileştirme anlamında olacağı vurgulansa da küresel gelişmeler ışığında bakıldığında başka bir tablo ortaya çıkıyor. Airbus CEO’su Guillaume Faury , zorlu bir yıl olmasına rağmen 2024 hedeflerine ulaştıklarını belirtirken dikkat çeken şu açıklamayı yaptı: “Önceliklerimizi, özellikle üretim artışı, savunma ve uzay dönüşümüne odaklayarak yeniden belirledik.”

Şirketin merkezi Toulouse’da bulunan ‘Leadership University Airbus’da gerçekleşen ‘Airbus Yıllık Basın Konferansı’nda çeşitli ülkelerden havacılık sektörünü yakından takip eden gazetecilere geçen yılı değerlendiren CEO Faury, tedarik zincirinde yaşanan sorunlardan, uçak motor problemlerine bir çok konuda soruları cevapladı. Airbus, özellikle savunma ve uzay projelerinde aksamalar devam ettiği için bu iki alana özel önem vereceğine dikkat çekildi. Ancak sadece aksamalar sebebiyle değil dünyadaki yeni gelişmeler de Avrupalı şirketi savunma ve uzaya yönlendirdiğini veya bu yönde hükümetlerden de talep gördüğünü söylemek mümkün.

ABD ile Avrupa’nın son dönemde girdiği tartışmalı süreç, uzay ve özellikle uydu tarafındaki yarış, Airbus’ı mecburen bu tarafa yönlendiriyor. Benzer şekilde savunma ürünleri de Avrupa ve Airbus için önemli. Fransa ve Almanya son günlerde ABD’ye karşı daha fazla tedbir alma durumunda kaldığı için ellerindeki ürünleri başka ülkelerle paylaşma ve yeni pazarlara açılma konusunda da eskisi gibi çekimser davranmıyorlar. Kısacası Airbus’ın savunma ve uzaya odaklanmasının tek sebebi aksayan işler değil, Avrupa’nın gelecek kaygısı ile bu alanda sürdürülebilir ürün geliştirme yaklaşımının da etkisi var.

Konferansta Airbus‘ın ticari uçaklar tarafında geçen yıl toplam 766 uçak teslimi gerçekleştirdiği ve 826 adet de net sipariş aldığı açıklandı. Ancak 2023’te aldığı net 2.094 rekor uçak siparişinin çok gerisinde kalınmış. Havacılık endüstrisi için 2024 zor bir yıl olmuştu. Rakamlara yansıması da bu şekilde gerçekleşmiş. Son durum itibariyle şirketin biriken siparişinin de Aralık 2024 itibariyle 8.658 adet uçağa ulaştığının altını çizelim.

Sektörün genelinde yaşanan tedarik zinciri sorunları rakibi Boeing gibi Airbus’ın da üretim ve uçak teslimi tarafında canın sıkıyor. CEO Guillaume Faury, yine de 2024’te güçlü sipariş aldıklarını, kendileri için test yılı olan bu dönemi atlattıklarını ifade etti.

Şirketin odaklandığını açıkladığı ‘Airbus Defence and Space’ tarafında ise değer bazında siparişte rekor söz konusu. Yaklaşık 16,7 milyar Euro rakamı 2023’teki 15,7 milyar Euro siparişle kıyaslamak şu ortamda çok akıllıca olmayacaktır. Özellikle bu yıl alınacak savunma ve uzay ürünü siparişlerini dikkat etmek gerekiyor. ABD – Avrupa rekabeti veya tartışmasını en iyi göreceğimiz yerlerden birisi “Airbus Defence ve Space” departmanında karşımıza çıkacaktır. Geçen yılın son çeyreğinde İspanya’nın verdiği 25 ilave Eurofighter savaş uçağı siparişi söz konusu olmuştu. Ancak 2025’te hangi ülkelerin Eurofighter savaş uçağı temin etmek için harekete geçeceği ve yeni ortaklık adımları daha önemli olacaktır.

Bilindiği üzere Türkiye’nin de Eurofighter için girişimleri var. ABD, F-35 için Türkiye’ye yeniden kapıları açarsa, Eurofighter tedarikinde nasıl ilerleneceği merak konusu. Avrupa’daki bazı ülkeler artık eskisi kadar Eurofighter takıntısı içinde değil. Bu sebeple Türkiye ile yeni ve farklı bir ilişki kapısı da açılabilir.

Yolcu uçakları yüzde 7 büyüyecek

Airbus bu yıl yaklaşık 820 yolcu uçağı teslimat ederek, yüzde 7 oranında büyümeyi öngörüyor. Ancak A350 kargo uçağındaki gecikme, Türkiye’nin kullandığı askeri nakliye uçağı A400M beklenen siparişleri alamaması şirketi de düşündürüyor. Geçen yıl Kazakistan dahil çeşitli ülkelere 7 adet A400M teslim edilmiş, ama bu uçağın uzun vadeli geleceğinin potansiyel olarak risk taşımaya devam ettiği belirtiliyor. Uzay tarafında ise çözülmesi gereken problemler söz konusu.

Netice itibariyle Airbus üste yönetimi galiba son gelişmelerle birlikte gelecekten daha fazla ümitli görünüyor. Konsolide sipariş alımları artmış. 2024 yılı sonunda toplam sipariş rakamları 629 milyara yükselmiş. 2023 yılında bu rakamın 554 milyar Euro olduğunu not edelim. Şirket 2025’te yaklaşık 820 adet yolcu uçağı teslim etmeyi planlıyor. Havayolları da bu uçakları dört gözle bekliyor. Ama benim gibi beklentileri çok daha farklı olanlar da var.

Mesela ABD – Avrupa arasındaki savunma ve uzay yarışında ne tür sürprizler yaşayacağız? Türkiye’ye “Meteor” füzesi satışını engellemek için hafta başında Paris’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la görüşen Yunanistan Başbakanı Miçotakis’e ret cevabı verildiği gündeme geldi. Görüş ötesi, havadan havaya görev alanı olan “Meteor” füzesi, Fransa merkezli MBDA tarafından üretiliyor, ancak konsorsiyumda Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya, İspanya ve İsveç bulunuyor. Dolayısıyla Macron’un cevabını da Airbus’ın savunma ve uzaya odaklanacağı haberleriyle birlikte okumanın faydalı olacağına inanıyorum.